بسم الله الرحمن الرحیم

ای آفتاب گردون! تاری شو و مَتاب

کز بُرج دین بتافت یکی روشن آفتاب
بنمود جلوه‌ای و ز دانش فروخت نور

بگشود چهره‌ای و ز بینش گشود باب
شمس رُسل محمد مرسل که در ازل

از ما سوی الله آمده ذات وی انتخاب
تابنده بُد ز روز ازل نور ذات او

با پرتو و تجلی بی پرده و نقاب
ملک الشعرای بهار

درنگی در ماه ربیع الاول
ماه ربیع الاول، ربیع المولود، ماه شادابی اهلبیت پیامبر و شادی پیروان پیامبر اعظم و ماه سلوک عارفان است. این ماه دارای ویژگی های منحصر به فردی است هم از ابعاد تاریخی، اجتماعی و هم عرفانی. در روایت داریم که پیامبر (ص) فرمودند هر کس بشارت ماه ربیع الاول را به من بدهد، من هم بشارت بهشت را به او می دهم. اهمیت ماه ربیع الاول در فرهنگ مسلمانان به دلیل همان وقایع و اتفافاتی است که در این ماه رخ داده است.
میلاد بهترین مخلوق خدا در ماه ربیع الاول
میلاد نبی مکرم، حضرت ختمی مرتبت (ص)، به عنوان بهترین مخلوق خدا و اشرف و سیّد موجودات در ماه شریف ربیع الاول واقع شده است که برطبق اعتقادات شیعیان هفدهمین روز و در نزد اهل سنت، دوازدهمین روز این ماه است.
به تدبیر حضرت امام خمینی (ره) و در راستای همدلی و عشق و ارادت به ساحت نبی اکرم (ص)، و پیوستگی مسلمانان، هفته مابین دوازدهم تا هفدهم ربیع الاول با عنوان هفته "وحدت" نامگذاری شده است.
حکیم نظامی در هفت پیکر چه خوش سروده است:
نقطه خط اولین پرگار

خاتم آخر آفرینش کار
نوبر باغ هفت چرخ کهن

درّه‌التاج عقل و تاج سخن
کیست جز خواجه مؤید رای

احمد مرسل آن رسول خدای
شاه پیغمبران به تیغ و به تاج

تیغ او شرع و تاج او معراج
همه هستی طفیل و او مقصود

او محمد رسالتش محمود

همچنین میلاد امام صادق (ع) در هفدهمین روز این ماه از دیگر وقایع مهم ماه ربیع الاول است. شهادت امام حسن عسگری (ع) در روز هشتم این ماه و آغاز امامت بقیه الله الاعظم (عج) از دیگر وقایع مهم ماه شریف ربیع الاول است.
در ماه ربیع الاول حوادث بسیار مهمی در تاریخ اسلام رخ داده است. از جمله، لیلة المبیت؛ آن شبی است که پیامبراکرم (ص) از مکه به مدینه هجرت کرده و امام علی (ع) در خوابگاه ایشان مستقر شده و خود را فدایی پیامبر (ص) می کنند؛ این حادثه، در این ماه شریف واقع شده است.

حکیم عطار در منطق الطیر سروده:
چون به سوی غار می شد مصطفی

خفت آن شب بر فراشش مرتضی
کرد جان خویش را حیدر نثار

تا بماند جان آن صدر کبار
ناصر خسرو نیز نیکو گفته:
علی بود مردم که او خفت آن شب

به جای نبی بر فراش و دثارش
همه علم امت به تایید ایزد

یکی قطرة خُرد بود از بحارش

رهسپار شدن پیامبراعظم (ص) و آغاز هجرت آن بزرگوار و همچنین ازدواج نورانی پیامبر (ص) با حضرت خدیجه (س) از حوادث مهم در تاریخ اسلام است که در این ماه شریف رخ داده است.
شیعه بعد از دو ماه عزاداری، وارد ماه ربیع الاول می شود
شیعه بعد از دو ماه عزاداری برای سیّد و سالار شهیدان امام حسین (ع) و یاران باوفای ایشان و همچنین پیامبر اکرم (ص)، امام حسن مجتبی (ع) و امام رضا (ع) به ماه ربیع الاول وارد می شود. شیعیان باید با حفظ همه حرمت ها و مبانی دینی و اعتقاداتی خود در این ماه به شادی بپردازند.
در کتاب شریف مفاتیح الجنان نوشته دانشمند عالی مقام جناب محدث قمی، اعمال روزهای مختلف ماه ربیع الاول ذکر شده است.
از نظر عرفانی نیز این ماه دارای اهمیت فراوان برای سالکان است؛ رهبر فرهیخته انقلاب حضرت آیت الله خامنه ای می فرماید:
« بعضی از اهل معرفت و اهل سلوک معنوی معتقدند که ماه ربیع‌الاول، به معنای حقیقی کلمه، ربیع (بهار) حیات است، ربیع زندگی است؛ زیرا در این ماه، وجود مقدس پیامبر گرامی و همچنین فرزند بزرگوارش حضرت ابی‌عبداللّه جعفربن‌محمدالصّادق ولادت یافته‌اند و ولادت پیغمبر سرآغاز همه‌ی برکاتی است که خدای متعال برای بشریت مقدّر فرموده است. ما که اسلام را وسیله‌ی سعادت بشر و راه نجات انسان می دانیم، این موهبت الهی مترتب بر وجود مبارک پیغمبر است که در این ماه اتفاق افتاد. حقیقتاً باید این میلاد عظیم را مبدأ همه‌ی برکاتی دانست که خدای متعال جامعه‌ی بشری را، امت اسلامی را، پیروان حقیقت را به آن سرافراز کرده است.»

و حسن ختام زیبا نغمة حکیم سنایی است:
روحی فداک ای محتشم، لبیک لبیک ای صنم
ای رأی تو شمس‌الضحی، وی روی تو بَدرالظُلم
مایه ده آدم تویی، میوه دل مریم تویی
همشهری زمزم تویی، یا قبلة الله فی العجم
دانم که از بیت‌اللهی، شیری بگو یا روبهی
در حضرت شاهنشهی، بوالقاسمی یا بوالحکم

مهرداد آقاشریفیان، دانشگاه هنر اصفهان